जे देख्यो त्यही बोल्ने आँखा

"what the hell? अब community को नाममा state बनाउने? कस्तो communal कुरा हो यो? यो त racist हरुको common house पो रहेछ।"स्याम् सुनुवार मेरो किसोरावस्था देखिको साथी हो। उसको बुवा लाहुरे छँदै स्याम् हङ्कङमा जन्म्यो। लगभग तेर्‍ह बर्षको थियो होला स्याम् जब ऊ हाम्रो मासु पसलमा पहिलो पटक आएको थियो। बोलेको आधा मात्रै बुझिने गरि उसले भनेको/नभनेको र मेरा बाले बुझे जति जम्मै बेची पठाएका थिए। हो त्यतिखेरै हो स्याम् ले फनक्क फर्किएर मलाई सोधेको थियो, I have a new kite, would  you like to Join me mate? उसको अङ्रेजी लवज त मैले बुझिन तर ति निष्छल आँखा र भाखाको आग्रहले मलाई आजसम्म स्याम् को साथी बनाइ राखेकै छ। UK को स्थाई भईसकेपनि ऊ बर्षको आधा भन्दा बढि समय नेपालमै बिताउँछ। शायद उसको गर्ल्फ्रेण्ड यहिं भएर पनि होला। तर हाम्रो जमातलाई यो मात्र कारण हो भन्ने उसले भान हुन दिएको छैन। स्याम् चार पाँच महिना UK बसेर जति कमाउँछ त्यो नेपालमा आएर सक्छ। एकपटक सुदुरपश्चिम घुमेर फर्कंदा दुईवटा केटाकेटी साथै लिएर आयो।  ति बादी नानीहरुको अभिभावक मात्र बनिदिन उसले गुहारेको केटी साथीको ति नानीहरु प्रतिको स्नेह र लगावले, स्याम् लाई उसको प्रशंसक र भावी जीवनसाथी बनाएको छ। उसको कमाइको पैसा यिनै नानीहरुको पालन र पढाईमा निख्रिन्छ। यसलाई संयोग भनौं वा अरु केहि, स्याम् ले नेपालको दुई प्रमुख राजनीतिक उथुलपुथुल् देख्न पायो। ज्ञानेन्द्र शाहको कु र अप्रिल क्रान्तिमा ऊ नेपालमै अड्किएर बस्यो। बिदेशमा हुर्किएको केटोले खै के देखेर के बुझ्यो, हिजोआज "खैरे" जस्तो गरि बोल्दैन। हामी माझकै कोहि बोले जस्तो गरि उसका भाव निस्किन्छन्। "Reservation is nation's official declaration of denial of equality "। यसो भनेर हिजो उसले आरक्षणका पक्षपाती मित्रका मुखमा बुजो लाइदिएको थियो। नलागोस् पनि कसरी? ति तिनै थिए जो पढाई छाडेर जनयुद्धमा लागे, पछि YCL भनिए, त्यस् उपरान्त 'क्याम्पका लडाकु' र अहिले अवकाश प्राप्त। उसको एकै प्रश्न थ्यो तिनिहरुलाई, "तिमीहरुले खुरुखुरु पढि मात्रै दिएको भए, आरक्षणलाई तिमीहरुले चिनिरहनु पर्थ्यो?"